Zaparkujmy przy temacie opon

Kwiecień to czas porządków wiosennych, zbliża się Dzień Wiosny i wkrótce gromadnie wyruszymy sprzątać okolicę. Wśród wyrzucanych śmieci często znajdujemy porzucone opony i co wtedy?

Opony, które znamy i użytkujemy dzisiaj nie mogłyby powstawać, gdyby nie najważniejsze w historii przemysłu gumowego odkrycie, jakim była wulkanizacja kauczuku. Za „ojca” opony uznaje się Anglika, Charlesa Goodyeara.

Polska należy do czołowych producentów opon w Europie. W czterech fabrykach (Dębica, Olsztyn, Poznań, Stargard) należących do największych globalnych koncernów oponiarskich: Goodyear, Michelin i Bridgestone, produkowanych jest dziennie ok.120 tys. opon. Tylko w 2021, w Polsce, do obiegu trefiło 354 tysiące opon.

Ten cudowny wynalazek jest też ogromnym problemem. Polacy są świadomi, że porzucone opony są szkodliwe dla środowiska, jednak co drugi z nas nie zdaje sobie sprawy z realnych negatywnych konsekwencji porzuconych opon. Guma używana do produkcji opon zawiera w składzie wiele substancji, które są nieprzyjazne dla środowiska i mogą rozkładać się nawet przez sto lat. Można wśród nich wymienić przede wszystkim sadzę i krzemionkę. Niebezpieczne substancje wydzielane przez odpady, w tym porzucone zużyte opony, szkodzą środowisku oraz nam wszystkim.

Co zrobić ze zużytymi oponami z aut osobowych? Można je przetworzyć i ponownie wykorzystać. Oczywiście nie jesteśmy w stanie sami przeprowadzić takiego procesu, ale możemy pomóc w jego realizacji. W Jaki sposób? Zużyte opony możemy oddać w:

• Punkcie Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) – ok. 4 szt. rocznie.
• Miejscu zbiórki odpadów wielkogabarytowych – potwierdź urzędem Gminy.
• Wybranych warsztatach wulkanizacyjnych – sprawdź warunki odbioru, może wiązać się z dodatkową opłatą.
• Zostawić opony podczas lokalnej zbiórki odpadów.

Opony od aut ciężarowych oraz maszyn rolniczych nie są klasyfikowane jako odpady komunalne, ich właściciele muszą zadbać o ich odbiór na własny koszt. Aktualnie brakuje systemowego rozwiązania pozwalającego na łatwą i tanią lub całkowicie nieodpłatną utylizację tego typu ogumienia.

Producenci i dystrybutorzy wprowadzające ogumienie na polski rynek, są ustawowo zobowiązani do odzyskania minimum 75% tonażu opon wprowadzanych do obiegu w roku ubiegłym. Co bardzo ważne, 15% tej wartości musi zostać poddane recyklingowi materiałowemu.

Zużyte opony mogą być wykorzystane na:

Odzysk energetyczny: wykorzystuje się je wówczas jako wysokoenergetyczne paliwo w cementowniach. Recykling materiałowy: oddzielenie od siebie różnych typów materiałów zawartych w oponie, aby ponownie wykorzystać je w produkcji. Mogą również dostać nowe 2 życie i zostać poddane procesowi bieżnikowania.

W Polsce opony najczęściej poddawane są recyklingowi, którego celem jest odzysk energetyczny

Stare ogumienie można również spożytkować w ogrodzie jako doniczki czy kwietniki. Również przydomowe place zabaw mogą zyskać większą atrakcyjność w oczach dzieci, dzięki huśtawkom z opon.

Kuwejt, który kojarzy się głównie z bogactwem, złotem i złożami ropy naftowej zasłynął też haniebnie z największych pożarów składowisk opon. Na pustyni w Kuwejcie bowiem znajduje się największe na świeci śmietnisko ogumienia, ponad 50 mln opon. Przykład Kuwejtu pokazuje, że pojawienie się ognia na tak wielkim skupisku opon może urosnąć do rangi katastrofy ekologicznej. Pod wpływem wysokiej temperatury ogumienie wydziela toksyczne substancje chemiczne, które są szkodliwe nie tylko dla środowiska jednak również bezpośrednio dla człowieka. W Polsce, choć na mniejszą skalę to jednak zdarzają się przypadki podpalenia składowisk odpadów. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2018 roku odnotowano 243 pożary, rok później 177 pożarów w 2022 roku już 38, czyli obserwujemy wyraźną tendencję spadkową.

Kwestię recyklingu w Polsce opon reguluje również kara za ich wyrzucanie, którą omawia art.145par.1 ustawy Kodeksu wykroczeń. Ten mówi o mandacie nie niższym niż 500 złotych.

Programy edukacyjne i systemowe rozwiązania utylizacji ogumienia sprawiają, że w Polsce sytuacja radzenia sobie z zużytymi oponami ma się coraz lepiej.

Autorka

Kamila Mucha

Projekt "Edukacja w Łączniku" współfinansowany jest ze środków Narodowego Instytutu Wolności - Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.