Ekonomia w III sektorze

Wbrew potocznym opiniom organizacje dość często angażują się w działalność ekonomiczną. Badanie przeprowadzone w 35 krajach (Johns Hopkins University, Salamon 2003) pokazało, że aż w 22 z nich dochody ze sprzedaży usług stanowią ponad połowę przychodów trzeciego sektora. Najwyższe wskaźniki w tej dziedzinie uzyskują między innymi: Filipiny 92%, Meksyk 85%, Kenia 81, Brazylia 74%. Równocześnie w krajach tych udział środków publicznych przeznaczanych na działania organizacji jest najniższy. Jak łatwo się domyślić, w tych państwach lokalna filantropia nie jest dość silna, tak więc w istocie sektor pozarządowy zmuszony jest oprzeć się przede wszystkim na dochodach własnych. Na drugim końcu skali znajdują się kraje takie jak Belgia, w której tylko 19% dochodów pochodzi ze sprzedaży usług, i Irlandia, gdzie wskaźnik ten wynosi około 16%. Wciąż jednak jest do stosunkowo wysoki procent.

W odniesieniu do organizacji pozarządowych proces ekonomizacji nie musi mieć w istocie charakteru komercyjnego. Często nie chodzi bowiem o zysk, ale o wypracowanie środków własnych pozwalających na uzyskanie większej niezależności. Ekonomizację sektora pozarządowego można uznać za próbę „wymknięcia się” ze swoistej pułapki zależności od administracji publicznej i filantropii.

Ekonomizacja oznacza szansę na zdobywanie środków na działania własne organizacji; odzyskanie „wewnątrzsterowności” i odchodzenie od postawy „wyciągniętej ręki” i od całkowitego uzależnienia od publicznych i prywatnych donatorów; możliwość uniknięcia sytuacji, w której organizacje stają się „przedłużeniem” instytucji publicznych albo zakładnikiem filantropijnej przychylności.

Oprócz wątpliwości natury etycznej w środowisku organizacji pozarządowych pojawiają się bardziej praktyczne pytania: Jakie formalności należy spełnić, aby prowadzić działalność gospodarczą lub odpłatną w organizacji? Jak wygląda księgowość przy takich działaniach? Czy na prowadzenie działalności gospodarczej w NGO można otrzymać dofinansowanie?

Na szczęście we wszystkich tych kwestiach pomaga Ośrodek Wspierania Ekonomii Społecznej w Ełku. Organizacja, które chce się ekonomizować powinna skontaktować się z Inkubatorem Przedsiębiorczości Społecznej w Ełk, Olecku lub Giżycku lub specjalistą ds. animacji w Centrum Ekonomii Społecznej w Ełku, który udzieli szczegółowych informacji o możliwym wsparciu ngo.

OWES Ełk

 ul. Małeckich 3 lok. 24 (II piętro) , 19-300 Ełk

tel. 87 737 78 45, email: owes@adelfi.pl

Część tekstu pochodzi z publikacji J. J. Wygnański, Ekonomizacja organizacji pozarządowych. Możliwość czy konieczność?, Klon/Jawor, Warszawa 2008