Fundusz Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego od 1 kwietnia. Czy skorzystamy?

Jeszcze w tym roku zacznie działać nowy fundusz dedykowany organizacjom pozarządowym. Środki będzie czerpał z hazardu. A rozdawał je według kolejnej nowej procedury, różnej od zapisów z ustawy o działalności pożytku. Nowy fundusz wprowadza ustawa o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw. W nowelizowanej ustawie (ustawie z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych) znajdzie się art. 88a w całości dotyczący funduszu.

Fundusz wzmacnia i podnosi jakość

Fundusz Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego będzie państwowym funduszem celowym w dyspozycji Prezesa Rady Ministrów. Jego celem będzie "wspieranie społeczeństwa obywatelskiego na drodze do wszechstronnego rozwoju poprzez wdrażanie systemowych rozwiązań służących wzmocnieniu i podnoszeniu jakości działania całego sektora pozarządowego" (art. 88a ust. 3).

Przychodem Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego jest 4% wpływów z dopłat, o których mowa w art. 80 ust. 1 (ustawy o grach hazardowych). Dopłaty z art. 80 to dopłaty w grach objętych monopolem państwa.

Z dopłat tych zasilane są obecnie trzy fundusze: Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej, Fundusz Promocji Kultury i Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych. Nowy fundusz dla NGO, tworzony jest kosztem pierwszego i trzeciego z już funkcjonujących funduszy (oba oddają po 2% wpływów z dopłat).

Nowy fundusz może rocznie otrzymywać ok. 40 mln zł. Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych, dysponujący w latach ubiegłych podobnym procentem opłat (3%) dostał w 2015 r. prawie 30 mln 800 tys. zł.

Fundusz Wspierania – 40 mln w Narodowym Centrum

Kwota 40 mln zł pojawia się na spotkaniach konsultacyjnych projektu ustawy o Narodowym Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Przedstawiciele Departamentu Społeczeństwa Obywatelskiego, w tym dyrektor Wojciech Kaczmarczyk, informują o powstaniu funduszu, wspominają o tej kwocie, i przyznają, że środkami funduszu będzie zarządzało Narodowe Centrum.

Na co przeznaczone zostaną środki:

- działania nastawione na przygotowanie i wdrożenie systemowych rozwiązań służących wzmocnieniu i podniesieniu jakości działania całego sektora pozarządowego lub jego znaczących części (branż, środowisk);

- wspieranie rozwoju porozumień organizacji, platform współpracy, reprezentacji środowisk organizacji sektora pozarządowego; 

- wspieranie działań statutowych organizacji sektora pozarządowego;  

- rozwój instytucjonalny organizacji, w tym: budowanie stabilnych podstaw ich dalszego funkcjonowania, tworzenie perspektywicznych planów działania i finansowania, podnoszenie standardów pracy i zarządzania organizacją.

Ustawodawca zastrzega przy tym, że środki mogą iść "wyłącznie" na wyliczone działania – czyli na inne już nie. Warto jednak zauważyć, że zawężenie możliwości wydatkowania pieniędzy do działań infrastrukturalnych i wspierających jest pozorne. Punkt 3 w stworzonym katalogu ma taki kształt, że pozwala wspierać każde działania, każdej organizacji (jeśli są wpisane w jej statut). Dodatkowo samo zastosowane w nim określenie "organizacje sektora pozarządowego" jest niestandardowe i nieostre (od ponad dekady, mówiąc o organizacjach pozarządowych, stosuje się w ustawodawstwie odpowiednie odesłania do ustawy pożytkowej).

Kolejna nowa procedura zlecania zadań

W art. 88a ustawy o grach hazardowych znalazła się delegacja dla Prezesa Rady Ministrów, który określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki uzyskiwania dofinansowania realizacji zadań funduszu (wymienionych w tym samym artykule i opisanych powyżej), tryb składania wniosków oraz przekazywania środków.

Będziemy mieli więc kolejny fundusz zbierający środki publiczne, który będzie je rozdawał według własnych zasad, innych niż opisane w ustawie o działalności pożytku publicznego. I chociaż środki mają trafić do Narodowego Centrum, to nie będzie to też procedura z projektu ustawy o NCRSO. Kształt delegacji i całego artykułu 88a nie zobowiązuje nawet funduszu do stosowania procedury otwartych konkursów.

Jeden dzień i mamy nowy fundusz

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o grach hazardowych oraz niektórych innych ustaw nie zawierał pierwotnie zapisów o Funduszu Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. Zapisy te pojawiły się w Sejmie 15 grudnia 2016 r. na etapie II czytania. Jeszcze tego samego dnia przegłosowano je, a ustawa została uchwalona. Senat nie wniósł do ustawy poprawek; prezydent podpisał ją 28 grudnia.

Zarówno na posiedzeniu Komisji Finansów Publicznych (na którym poprawka dotycząca Funduszu pojawia się po raz pierwszy), jak i potem, podczas głosowania poprawek i całej ustawy na etapie III czytania, poprawka nie była uzasadniana ani omawiana. Organizacje pozarządowe, do których adresowana jest zmiana w ustawie o grach hazardowych, nie miały więc okazji uczestniczyć w konsultowaniu tej propozycji, ani nawet obserwować, jak jest procedowana.

Większość przepisów nowelizacji ustawy o grach hazardowych, w tym przepisy ustanawiające Fundusz Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego wchodzą w życie 1 kwietnia 2017 r.

Żródło:  http://poradnik.ngo.pl/wiadomosc/2020320.html