Nowy wymiar organizacji

W Polsce wciąż pokutuje opinia, że powołaniem organizacji pozarządowych jest jedynie działalność nieodpłatna, charytatywna, nienastawiona na absolutnie żadne, poza społecznymi, zyski. Te organizacje, które jako pierwsze nieśmiało wyłamują się z tego schematu, ze stereotypu sektora tylko i wyłącznie non profit i ekonomizują swoją działalność dając miejsca pracy, są na ogół od razu zrównywane z korporacjami i oceniane negatywnie.

A przecież ekonomia społeczna to nie to samo co „zwykły” biznes, choć wymaga tej samej wiedzy, przedsiębiorczości, znajomości praw rynku. Przede wszystkim jednak łączy w sobie cele społeczne z ekonomicznymi, daje możliwość pracy zarobkowej, ale szczególnym grupom i na specjalnych zasadach, łączy w sobie całą paletę wartości. Dzięki ekonomizacji pozarządowego sektora, dzięki tworzeniu spółdzielni socjalnych, spółek non profit, ekomuzeów osoby bezrobotne, zagrożone wykluczeniem społecznym, znajdujące się w trudnych sytuacjach i na życiowych zakrętach mają szansę na odzyskanie poczucia bezpieczeństwa i stabilizacji, na pracę i rozwój. Przecież organizacja pozarządowa, która prowadzi działalność gospodarczą, oprócz tego, że może zatrudnić ludzi pozostałe zyski wydatkuje na działalność statutową, to znaczy społeczną, pożytku publicznego. Trudno zatem zrozumieć dlaczego ekonomizacja stowarzyszeń i fundacji wydaje się niektórym oburzająca. Zwłaszcza, że nie może ona być jedynym ani nawet głównym celem istnienia organizacji, a jedynie działalnością dodatkową, wspierającą funkcjonowanie NGO.

Jak się do tego zabrać?

Od grudnia 2014 roku obowiązują nowe zasady rejestracji działalności gospodarczej III sektora. W Krajowym Rejestrze Sądowym rejestrowanych jest dziesięć zakresów, w jakich prowadzi się działalność gospodarczą, co nie znaczy, że nie można prowadzić jej w większej liczbie obszarów. Można pod warunkiem zapisania dodatkowych zakresów w statucie.

Wniosek o założenie działalności składa się z:

-   formularza podstawowego KRS-W9 (w nim będzie wskazana zmiana statutu związana z rozpoczęciem działalności gospodarczej),

-   formularza KRS-WM (wskazanie przedmiotu działalności - w KRS ujawnianie będzie tylko 10 przedmiotów działalności gospodarczej - reszta jest rejestrowana poprzez rejestrację statutu)

-   uchwały o zmianie statutu wraz ew. dokumentami potwierdzającymi podjęcie tej uchwały np. lista obecności, protokół z zebrania, itd.,

-   dowodu opłaty za wpis do rejestru przedsiębiorców – 500 zł,

-   dowodu opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – 100 zł.

Zapisy statutowe dotyczące działalności gospodarczej w stowarzyszeniu/fundacji pojawiają się w statucie co najmniej w dwóch miejscach; jako osobny paragraf czy nawet rozdział poświęcony działalności gospodarczej oraz przy źródłach majątku organizacji.

Oczywiście organizacja prowadząca działalność gospodarczą staje się przedsiębiorcą i choć nie jest to jej działalność podstawowa, to jednak wiąże się z dodatkowymi obowiązkami, np. składaniem sprawozdania finansowego do KRS. Czy warto? Na to pytanie musi odpowiedzieć sobie każda organizacja indywidualnie. Jeśli ma odpowiednie zasoby, widzi niszę na rynku, ma pomysł i gotowa jest na pracę, to działalność gospodarcza może być doskonałym sposobem na dywersyfikację źródeł finansowania działań organizacji. Na pewno warto rozważyć tę ścieżkę, warto zwalczać stereotypy i być otwartym na rozmaite możliwości, szukać właściwego dla naszej organizacji modelu rozwoju, zaprzyjaźnić się z ekonomią społeczną.

Podstawa prawna Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 17, poz. 209 z późn. zm.)

Art. 49

Stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, fundacje oraz samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, zgodnie z przepisami rozdziału 2, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.

Art. 50

Jeżeli podmiot wpisany do rejestru, o którym mowa w art. 49 ust. 1, podejmuje działalność gospodarczą, podlega obowiązkowi wpisu także do rejestru przedsiębiorców, z wyjątkiem samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej.

Art. 53a

Podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do rejestru, o którym mowa w art. 49 ust. 1, są obowiązane zgłaszać dotyczące ich informacje wymienione w art. 38, 39, 43, 44, 52 i 53 oraz zmiany tych informacji, niezależnie od obowiązków wynikających z odrębnych przepisów, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 40

W dziale 3 rejestru przedsiębiorców zamieszcza się następujące dane:

1) przedmiot działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), z tym że w przypadku oddziałów przedsiębiorców zagranicznych, głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń oraz głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji określa się przedmiot działalności oddziału;

2) wzmiankę o złożeniu rocznego sprawozdania finansowego i rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej, z oznaczeniem dat ich złożenia;

3) wzmiankę o złożeniu opinii biegłego rewidenta, jeżeli sprawozdanie podlegało obowiązkowi badania przez biegłego, na podstawie przepisów o rachunkowości;

4) wzmiankę o złożeniu uchwały bądź postanowienia o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania grupy kapitałowej oraz podziale zysku lub pokryciu straty;

5) wzmiankę o złożeniu sprawozdania z działalności, jeżeli przepisy o rachunkowości wymagają jego złożenia do sądu rejestrowego.